Jesus Altunak aurkitutako hegazti baten ingerakada ebakiaren erreplikak Ekainberri aberastuko du

Ekainberri, Ekaingo altxorra gizarteratzeko 2008an zabaldu zen erreplika da eta beraz, azken aurkikuntzek ere toki berezia izango dute Ekainberrin. Erreplika ikusgai egon bitartean 3600 bideoak, esku orri eta panelek emango dute aurkikuntzaren berri.

Ekain fundazioak, Ekainberri erreplika eta XVI. Mendeko Lili jauregi gotikoa bere baitan kudeatzen ditu eta datozen hilabeteetan Sastarrain bailarako bi eraikin hauek gizarteratzeko beste pausu batzuk emango ditu.
Batetik, 2010ean eraberritutako Lili jauregia, bere garaiko altzari eta tresnekin, hornituko da eta jendeak bisita dezan atea k zabalduko dira udara partean.
Bestetik, udaberrian lilitik abiatuta Ekainberrirantz soilik oinezkoentzat izango den bidearen lehen zatia gauzatzeari ekingo zaio.
Eta azkenik, Ehiza tailer berria martxan jarri da Ekainberrin eta Ekainen aurkitutako hegaztiaren ingeradaren erreplika Ekainberri aberastera etorriko da laster barru.
Izan ere, 2008. urtean, Jesus Altunaren zuzendaritzapean, Ekain kobazuloaren sarreran indusketa berri bati eman zitzaion hasiera, aurreko ekinaldietan induskatu gabe utzitako eremuan. Indusketa hau Gipuzkoako Kutxak eta Euskadiko Kutxak dirulaguntzaz babestu zuten. Indusketarekin jarraitzean, hegazti baten ingerada ebakia aurkitu zen. Behi-azienda handi baten (uroa edo bisontea) saihets-hezurrean landua dagoen ingerada da, barrua modelatua duena. Saihets-hezurra erdibitua izan da aldez aurretik azalaren plano paralelo baten arabera, eta barnealdea higatua.
Azala arinki erreta azaltzen da, marroixka eta beltzaren arteko kolorearekin.
Hegaztia irudikatzen duen hezurraren alboan eta elkar ukituz, beste hezur bat azaldu zen, landu gabea eta zehaztu gabea, 13.862 ± 129 BP urtearekin datatua izan dena. Beraz, Madeleine Erdikoa izango litzateke. Jakina denez, gure aztarnategitik lerro zuzenean 70 km-ra dagoen Isturitzeko aztarnategian, zaldien hioide hezurrean egindako ingerada ebakien multzo ikusgarri bat dago, eta garai berekoa da.
Hegaztiaren irudikapena perspektiba okertuaren bidez egina dago. Burua albotik ikusita azaltzen zaigu, animalia bi zati simetrikotan banatzen duen plano sagitalaren arabera. Gorputza, berriz, goitik edo behetik ikus dezakegu plano frontal baten arabera. Soilik horrela ikus daitezke bi hegalak aldi berean.
Horregatik, irudia ez da simetrikoa saihets-hezurraren bi aldeetan. Izan ere, normalean ingerada ebakietan animaliaren ezkerraldea eta eskuinaldea irudikatzen dira, baina, kasu honetan, bizkarraldea eta sabelaldea agertzen dira. Honako neurri hauek ditu piezak:

Luzera osoa mokotik buztanera 66,2 mm
Hegalen arteko zabalera 19 mm
Batez besteko lodiera 3,3 mm

Irudia gainera, berezia da hainbat ikuspegitik begiratuta. Alde batetik, garai horretako ingerada ebaki gehienak Pirinioen Iparraldeko aztarnategietan azaltzen dira eta askoz ere gutxiago Kantaurialdean; horrela, zaldi-azienden buruak irudikatzen dituzte lehenik, gero sarrio buruak eta, azkenik, basahuntz, bisonte eta orein gutxi batzuk. Ungulatuen irudiez gain, arrain gutxi batzuk ere azaltzen dira.
Bestalde, ingerada ebaki gehienak zaldien hioide hezurrean eginda daude eta zintzilikatzeko zuloak dituzte.
Gure piezari dagokionez, behi-azienda baten saihets-hezurrean egina dago eta ez du zintzilikatzeko zulorik. Saihets-hezurrean egindako beste irudi bat ezagutzen dugu, Isturitzekoa, zaldi bat irudikatzen duena. Horrek ere ez du inongo zulorik. Azkenik, ohiko ingerada ebakietan, irudia simetrikoa izaten da hezurraren alde batean eta bestean. Gure irudian, aipatu dugun moduan, perspektiba okertua erabili da. Izan ere, ugaztuna ez bezala, hegan doan hegaztiaren zabalera altuera baino handiagoa da eta hori izan daiteke arrazoia: zabalera hori ez zen saihets-hezur estuan "sartzen". Bi hegalak irudikatu ahal izateko, irudia okertu beharra zegoen, bestela ez baitzen euskarrian sartzen.
Hegaztiaren espeziea jakitea zaila da. Hegaztiak makrougaztunak baino askoz ere ugariagoak dira eta ez dira erraz geldirik egoten, beste horiek bezala, irudikatuak izateko. Kasu honetan, u reta n sartzera doan hegazti bat dela esango genuke (martin arrantzaleak egiten duen modura), hegalak gorputzari itsatsiak azaltzen direlako, baina, horretarako, jakin beharko genuke hegoak biltze horrek hura irudikatu nahi duen edo saihets-hezur estutik kanpo hegalak ezin zabalduaren ondorioa den.Egoera orokorrak anatidoak gogora ekartzen dizkigu. Antzarek lepoan eta hegaletan dituzten arrastoak gauza bera gogorarazten digute. Baita ere luma-emarien bukaerak, anatidoak hegan doazenean hanka palmatuekin batzen denak, Ekaingo hegaztia gogorarazten digu. Lumen ertzen silueta, agian, hegaletako ertz oxkardunak irudikatuko luke.
1969. eta 1975. urteen artean 6 arkeologi indusketa ekinaldi burutu ziren Ekaingo haitzuloaren sarreran kokatzen den aztarnategian. Hiru aurrenekoak J.M. Barandiaranek zuzendu zituen eta hiru azkenak J.Altunak